JAH! van Dalton Jansen – winnaar The Next 2022

Dalton Jansen is een ambitieuze choreograaf en ondernemende maker, die zich sterk wil maken voor een inclusieve en diverse (dans)wereld waar geen taboe hoort te zijn. Vanuit deze drijfveer verbindt hij mensen uit verschillende culturen en milieus, o.a. met zijn eigen gezelschap BlackBirds.

Zijn werk is altijd persoonlijk en zo ook dit plan voor JAH! Hierin probeert hij  de schoonheid van de Rastafari te onderzoeken om daarmee zichzelf te bevrijden van de schaamte hiervoor en zijn roots te omarmen. Rastafari of rasta is een levensbeschouwing met wortels in Jamaica waarbij de aanhangers een groot respect hebben voor de natuur. Tijdens het onderzoek kruipt hij in zijn familiegeschiedenis door gesprekken te voeren met zijn vader en ooms die deze levensbeschouwing aanhangen.
Dalton zegt hierover; “De vaak negatieve stereotypering uit zich, voor mijn gevoel, het sterkst richting de mannen en het meest naar de Rasta’s of de mannen met dreads. Ik wil iedereen uitnodigen om verder te kijken dan stereotypes en te kijken naar de mens zelf.”

Voor JAH! werkt hij met zes mannelijke dansers, alle zes met dreads, sterke persoonlijkheden en een energieke, krachtige uitstraling. In de voorstelling leren we deze mannen persoonlijker kennen en daarbij hun individuele kracht en motivatie van het door hen gekozen uiterlijk. In zijn onderzoek richt Dalton zich o.a. op de balans in bewegingstaal (relaxed t.o.v. energiek), balans van stoerheid en zachtheid in mannen en de rol van wiet – Ganja – in de Rastacultuur en wat dat betekent voor de danstaal.

Het panel ziet in Dalton een inspirerende maker die de danswereld een andere kant op kan sturen.  Hij zet een grote stap zet in het doorbreken van een aantal stereotypen van een cultuur waar hij zich mee verbonden voelt. Dalton kijkt daarbij zowel naar de stereotypen die er zijn over, maar zeker ook binnen de Rastafari gemeenschap.  Hoe verhoud je je als zwarte man ten opzichte van de maatschappij als ook tegenover het stereotype denken binnen die cultuur. Dat hij daarbij zo diep in zijn persoonlijke geschiedenis duikt is bewonderenswaardig. Dat maakt het persoonlijk én universeel. Hoewel het panel opmerkt dat er rondom een levensbeschouwing als de Rastafari meerdere stereotypen binnen die gemeenschap spelen die bevraagt kunnen worden begrijpt ze ook dat Dalton daar een keuze in moet maken om tot een voorstelling te komen.

Verder wekt het vertrouwen dat Dalton al veel partners aan zich gebonden heeft zoals, zoals dramaturgen Gerleen Balstra van De Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten, Merel Heering van Dansateliers, Conny Janssen Danst, DOX, Productiehuis TR en Summer dance Festival.
JAH! is een tot de verbeelding sprekend plan met belangwekkende thema’s en een mooie boodschap. Zoals hij zelf zegt, Jah! is een pleidooi om altijd geïnteresseerd te zijn in de ander en vooroordelen aan de kant te schuiven.
Meer over Dalton Jansen

Black HipHop Opera van Monique Dikmoet – Skyline Foundation

Black HipHop Opera (BOR) vertelt het verhaal van een gemêleerde groep vrienden die tijdens de nacht van 30 juni op 1 juli opgesloten zit in het historisch archief van Rotterdam. Terwijl ze opgesloten zitten tijdens deze jaarlijkse vooravond van Keti Koti, waarbij het einde van de slavernij massaal wordt herdacht en gevierd, dwalen ze door het pand. De vrienden beleven een avontuurlijk verhaal over de geschiedenis van de slavernij en het koloniale verleden van Nederland en in het bijzonder van Rotterdam. Gaandeweg komen ze erachter dat op de overzeese plantages weliswaar sprake was van dehumanisering en uitbuiting van tot slaafgemaakten, maar dat er tegelijkertijd aan beide kanten van de oceaan ook sprake was van verzet.

Makers Monique Dikmoet en Tyrone Rickey zijn voor dit stuk geïnspireerd door Peggy Wijntuin. Zij is de vrouw die ervoor gezorgd heeft dat Rotterdam sinds 2013 een eigen slavernijmonument heeft en dat Rotterdam als een van de eerste Nederlandse steden een diepgravend onderzoek heeft gedaan naar haar eigen slavernij- en koloniale verleden. De expliciete boodschap is, na de uitkomsten van het onderzoek, dat het nu aan anderen en met name aan de jongere generatie gelegen is om te acteren en te reflecteren op het gedeeld verleden, het gezamenlijke heden en een verbindende toekomst. Daar kunnen de makers zich helemaal in vinden en dat maakt van deze hiphop opera ook een hoopvol verhaal.

BOR laat het publiek een spookachtige illusie ervaren middels een moderne zwarte interdisciplinaire hiphop opera, waarbij het Rotterdamse en koloniale verleden letterlijk tot leven komt op een podium waar theater, augmented reality/holografische projectie en film samenkomen. Een belevenis die een cross-over van modern met klassiek is; een muzikaal en beeldend intermezzo van opera, koor, rap en spoken word; bekende historische slavenliedjes en oude kinderspelletjes; hiphopdans en traditionele Afrikaanse dans.

Het panel is onder de indruk van dit spannende idee om het verhaal van het Rotterdamse en koloniale verleden toegankelijk te maken voor alle Rotterdammers. Een hoopvol verhaal door alles werkelijk aan te kijken, het gedeelde verleden, het gezamenlijke heden en daarna een verbindende toekomst. Het is een idee dat voor een groot publiek geschikt is en dat bezoekers, door gebruik te maken van o.a. augmented reality, volledig onderdompelt in het verhaal. Het panel ziet wel ook een uitdaging in het multimediale deel van de voorstelling, maar hopelijk kan een partner als Faber Audiovisuals daarbij  helpen. Als het lukt zou dit een enorme verrijking zijn voor de beleving. Met librettist Maarten van Hinte, van organisatie RIGHTABOUTNOW, hebben ze een groot talent aangetrokken en ook de steun van organisaties als Gedeeld Verleden Gezamenlijk Toekomst en Keti Koti Tafel ziet het panel als een meerwaarde.
Meer over Monique Dikmoet

Cyborg DNA van Robin Nimanong

Cyborg DNA is een zoektocht naar een taal en de strijd tegen de illusie dat er één maatschappelijke code bestaat die alle betekenissen bevat. Het is een nieuw interdisciplinair onderzoek naar een performance installatievan choreograaf en danser Robin Nimanong. Robin werkt hiervoor samen met coder en grafisch ontwerpster Saskia de Vries. Het transhumane onderzoek Cyborg DNA is gebaseerd op Cyborg Manifesto, een boek van Donna Haraway waarin het gaat over de ontwikkeling van technologie, queer theorie en mondiale diaspora.

Vragen die hierbij spelen zijn; Wat kan een toekomstige cyber Utopia zijn? Beschrijft de toenemende technologische kracht hier ook de toenemende kwetsbaarheid van het menselijk lichaam en hoeveel invloed heeft de mens op de natuurlijke evolutie?

Het uitgangspunt voor de performance installatie bestaat uit een tv-installatie waarvan de schermen verbonden zijn, en gemanipuleerd kunnen worden door de performers en visa versa. Het geeft vorm aan de wens om de complexe samenhang tussen technologie en het lichaam verder te ontwikkelen en met meerdere, diepere lagen te verbinden, manipuleren of controleren. Tijdens een onderzoek voor een eerdere performance installatie, Bodyscan 223, hebben Robin en Saskia al geleerd over de combinatie van technologie, dans (het lichaam) en interdisciplinair samenwerken. Het lichaam zal met dit experimentele onderzoek verder verbonden worden met technologie zoals de tv-installatie, telefooncamera’s, instagramfilters, webcams en sensoren. Daarnaast willen ze ook een biowetenschapper bij dit proces betrekken om  DNA-kennis te gebruiken als inspiratie voor de performance.

Vanuit het concept evolutie zullen de lichamen van de performers in deze installatie verder ontwikkelen en reizen door het concept van transhumanisme, een recente vorm van speculatieve ideeën, om de door de natuur gestelde grenzen van het menselijke lichaam te doorbreken. Als queer dansartiest werkt Robin interdisciplinair en bevraagt het lichaam. Door hun inspiratie vanuit de transgemeenschap bevraagt hen hoe het lichaam in de toekomst kan worden gemanipuleerd en waar de grenzen liggen.

Het panel vindt dit een verfrissend en uitdagend plan en is nieuwsgierig naar de verbinding

van het lichaam aan techniek in de performance installatie. De invloed van technologie neemt alleen maar toe en het is interessant dat Robin, naast alle uitdagingen op zoek gaat naar een manier waarop een cyber Utopia te realiseren is. “Dit is echt cutting edge”, aldus het panel.  Hun eerdere samenwerking met Saskia de Vries wekt vertrouwen als mede de samenwerking met partners als ICK en Nxt Museum, waarmee hen een brug kan slaan tussen de kunstwereld en het publiek.

Zoals Robin zelf zegt in hun plan, het wordt een intieme, confronterende ontmoetingsplek tussen performer en het publiek over waar de mensheid vandaan komt en waar het naartoe gaat.
Meer over Robin Nimanong

House of strength van Roshanak Morrowatian

House of strength is een spirituele, fysieke en muzikale performance waarmee Roshanak Morrowatian een oeroud ritueel herdefinieert. Dit ritueel, genaamd Varzesh-e  bastani (ancient sport), komt oorspronkelijk uit Perzië en wordt uitgevoerd in de Zurkhaneh, wat letterlijk ‘Huis van kracht’ betekent. De UNESCO erkende het als oudste vorm van ‘martial arts’.  Het is een ritueel waarin de cis-mannen centraal staan. In Roshanak’s zoektocht naar vergeten tradities en rituelen stootte ze vaak tegen de disbalans tussen man en vrouw en het compleet wegschrijven van andere genders. 

Zo niet in Roshanak’s voorstelling. House of strength wordt uitgevoerd door vijf vrouwelijke,  zich als vrouw identificerende en queer performers. Vijf verschillende performers in leeftijd, lichaam, danservaring en achtergrond, met ieder een eigen spirituele kracht. Samen vieren ze in harmonie de kracht van het  collectief.

Met House of strength ontdoet Roshanak het ritueel van de Zurkhaneh van zijn patriarchale en religieuze  aspecten en creëert een ritueel van empowerment. De focus ligt op het systeem/methode en de spiritualiteit. Zoals een van de performers zegt; “de Zurkhaneh gaat ook over de menselijke ziel, en de ziel zou geen geslacht moeten hebben.”

Daarnaast ziet Roshanak een grotere rol weggelegd voor dans in het vraagstuk hoe mensen zich kunnen (blijven) identificeren met traditie en erfgoed in een veranderende wereld. Dans als ritueel, als praktijk en als kunstvorm. Om op deze wijze een gevoel van een gemeenschap  te versterken, gezondheid te bevorderen en spiritualiteit in het dagelijks leven te versterken. Zo ook dans om eenzaamheid tegen te gaan. ”In plaats van alleen sportend voor een spiegel te  staan of op de loopband, creëert het ritueel van de Zurkhaneh een viscerale ervaring van verbondenheid en het samen ademen. “Tegelijk bewegen is wat we hard nodig hebben na een lange tijd van afstand.”, aldus Roshanak.

Tegenover haar eerder werk dat vooral reflecterend is geweest op het leven van mensen op de vlucht creëert Roshanak in House of strength  een alternatief, een nieuwe manier om een oude traditie te beleven. Dat maakt nieuwsgierig. Het panel ziet een bevlogen maker die een patriarchale traditie bewust doorbreekt  om tot een inclusieve ervaring te komen en daarnaast oog heeft voor de rol van dans als community builder. Ook de meerdere rollen die dans kan vervullen speekt het panel aan. Het plan voor House of strenght bestaat naast de performance uit een film en workshops. Het panel vraag zich af of Roshanak hierbij niet teveel hooi op haar vork neemt, gezien de planning in de aanvraag. Daarentegen heeft ze een aantal mooie partners aan zich gebonden die haar hierbij kunnen ondersteunen zoals coproducenten Korzo, DOX en VIA ZUID.

Het is in ieder geval duidelijk dat alles met één doel gemaakt wordt, en dat is mensen bij elkaar brengen. En daar heeft het panel weinig aan toe te voegen.
Meer over Roshanak Morrowatian