TUPAC – DIEHELEDING

DIEHELEDING is een hiphop-theatercollectief dat bestaat uit verschillende makers, waarvan 5 acteurs en 1 regisseur. Ze maken muziektheater waarbij alles (tekst, muziek en vormgeving) door de leden uit het collectief gezamenlijk wordt gemaakt, en waarbij rap de voornaamste vorm is. Naast dialogen schrijven ze rapteksten, produceren ze muziek en zijn ze altijd op zoek naar een nieuwe theatervorm waarbij ze specifiek onderzoeken wat er gebeurt als de kunstvormen theater en hiphop gecombineerd worden.

In het project waarvoor ze meedingen naar The Next! buigt DIEHELEDING  zich over het werk en leven van de wereldberoemde rapper Tupac Shakur. Hiphop-icoon Tupac, in 1996 doodgeschoten, kende een grillige levensloop. Hij transformeerde van gevoelige, poëzie-schrijvende tiener in een rapper met snoeiharde teksten vol van haat en geweld.

DIEHELEDING gebruikt dit levenspad van Tupac om een voorstelling te maken over de radicalisering van een kunstenaar en zoeken daarbij hun eigen radicaliteit op. Hoe ver moet je gaan om je boodschap over te brengen?

Niet alleen vinden ze het belangrijk om erachter te komen waarom ze, net als Tupac rap en hiphop gebruiken om een boodschap over te brengen maar ook stellen ze zich de vraag of zij als ‘gemengd’ gezelschap zomaar een voorstelling kunnen maken over een rapicoon uit een dominant Afro Amerikaanse cultuur?  Zijn ze divers genoeg om dit verhaal te vertellen? Om überhaupt hiphop te gebruiken?  Het panel vindt dat een intrigerend en knagend gegeven dat getuigt van zelfreflectie.

Als het aan DIEHELEDING ligt gaat het gesprek in de zaal verder. Ze hopen zowel hiphop-liefhebbers als intellectuelen en theatermakers met vragen over representatie aan te trekken om de discussie voelbaar en levendig te maken. Dit vergt een uitgekiende marketingstrategie waarbij hun mogelijke co-producenten DOX en Theater Utrecht hopelijk kunnen helpen. We zijn heel benieuwd hoe ze dat gaan aanpakken en kijken enorm uit naar het resultaat!

Toelichting juryrapport
De uiteindelijke winnaar, TUPAC van DIEHELEDING, werd gekozen vanwege een voor ons intrigerende dubbele laag in de benadering van het stuk. Diversiteit en inclusiviteit bestaan bij de gratie van een kritische blik. Wie bepaalt wie de onderwerpen mag aankaarten? Mag je als buitenstaander meepraten over een cultuur die niet je eigen cultuur is? Ook als je wilt onderzoeken hoe deze cultuur kan bijdragen aan meer diversiteit en inclusiviteit. Deze knagende benadering van wie wel en niet over bepaalde zaken zou mogen vertellen vinden wij als panel bijzonder interessant en een gegeven dat we graag door de winnaar willen laten onderzoeken.

De vis in de Oceaan – Giovanni Brand
De vis in de oceaan is, zoals Giovanni zelf zegt, een ode aan alle vormen van laaggeletterdheid. Een ode aan de boodschap die achter de woorden zit.

Giovanni neemt ons in zijn plan mee naar zijn familie in Schiedam. Zijn familie is Roma en woont op een woonwagenkamp waar ook nog mensen wonen die analfabeet zijn. Dit wordt binnen de eigen gemeenschap niet als een probleem gezien maar wel door de maatschappij buiten het kamp. Die maatschappij is gebouwd op taal en wie daar niet aan mee kan doen wordt niet gehoord en aan de rand van de samenleving geplaatst en genegeerd.

Giovanni wil de verhalen vertellen van mensen die zelf niet de woorden hebben om dit te doen. Deze verhalen komen onder andere van zijn familieleden in het woonwagenkamp maar ook van daarbuiten, van mensen met dyslexie tot jongeren die altijd als tolk voor hun ouders op moeten treden. Het schrijfproces dat daarop volgt, waarin Giovanni op zoek gaat naar de taal van zijn jongere zelf, is bijzonder. Zijn doel is om het theaterpubliek uit te dagen taal op een andere manier te bekijken met de hoop dat zij na afloop snappen hoe het is om in een wereld te leven die in eerste instantie niet gemaakt is voor laaggeletterde mensen.

Wat het panel ook boeiend vindt is dat Giovanni niet alleen verhalen ontsluit van mensen die laaggeletterd zijn maar dat hij deze ook wil brengen aan mensen die de Nederlandse taal niet onder de knie hebben. Door op verschillende zintuigen in te spelen zorgt hij ervoor dat het publiek een volwaardige voorstelling beleeft. Giovanni gaat hiervoor samenwerkingen aan met uiteenlopende kunstenaars, zoals een videomaker, een sound designer, een kostuumontwerper en een fysieke speler die door beweging een verhaal kan vertellen. Dat dit team uit louter vrouwen en queer artiesten bestaat is geen toeval. Giovanni is van mening dat de verhalen en geluiden van de deze jonge generatie makers meer aandacht verdienen.

De Vis in de Oceaan is een intrigerend project van een maker voor wie taal in eerste instantie zijn vijand was. Die het idee had dat docenten al medelijden met hem kregen op het moment dat hij de school in stapte. Een vriendin spoorde hem aan zijn dromen waar te maken en het is duidelijk dat dit Giovanni dit vertrouwen het liefste wil overbrengen. Zoals hij in zijn plan schrijft: ‘Om samen een leger te vormen van mensen die samen zeggen: wij vinden taal een moeilijk ding maar dit is hoe wij geleerd hebben ermee om te gaan en doe het daar maar mee! “
Die vis, die gaat nooit meer in de kom!

Abroad – Kimberley Agyarko
Kimberley Agyarko is een jonge theatermaker die door middel van haar werk lastige onderwerpen bespreekbaar wil maken en daarvoor de dialoog aangaat met het publiek. Haar nieuwe voorstelling Abroad is een solovoorstelling over migratie en Afrikaanse migranten en is geïnspireerd op haar persoonlijke leven. In haar voorstel schrijft ze “Ik weet als jonge Ghanese migrant die toen ze 10 was naar Nederland is gekomen heel goed hoe het is om migrant te zijn in een witte cultuur. Ik heb op jonge leeftijd moeten leren aanpassen en integreren.”

Als onderzoek voor haar voorstelling gaat ze, net als haar hoofdpersonage Abena, terug naar Ghana om te ervaren in hoeverre ze zich nog verbonden voelt met haar geboorteland. Daarnaast neemt Kimberley de niet vertelde verhalen, zoals ze die zelf noemt, mee in haar voorstelling. De verhalen van haar vaders generatie. De migranten die vanaf de jaren 80 naar Nederland kwamen en helemaal opnieuw moesten beginnen. Velen van hen zonder documenten en levend in angst en illegale duisternis. Ze wil hen niet alleen een stem geven maar ook voor hen spelen.  Zelf zegt ze daarover; “Het is voor mij een droom om de migrantenouderen naar het theater te krijgen en te kunnen raken met herkenning en ontroering. “

Abroad is een drietalige voorstelling (Engels, Nederlands en Ghanees) waarvoor Kimberley bovendien een eigen taal onderzoekt in beeld, tekst, dans en muziek. Zij laat zich door anderen inspireren en heeft een rijke schare aan samenwerkingspartners gevonden die ieder een wezenlijke bijdrage leveren aan het resultaat waaronder Afrovibes Festival waar ze het komende seizoen Artist in residence is.

De jury vindt haar verhaal inhoudelijk zeer interessant en belangrijk en is onder de indruk van haar onderzoek voor deze persoonlijke voorstelling over haarzelf en die van de generatie van haar vader. Daarnaast spreekt er uit haar rijke plan een tomeloze energie wat maakt dat de jury er alle vertrouwen in dat het een geslaagde voorstelling zal opleveren.

Zoals ze zelf in haar voorstel al zo ontroerend mooi zegt: Wat nou als de vraag niet zou zijn “Waarom ben je hierheen gekomen of wat kom je hier halen”? Maar: “hoe ben je hier gekomen?”, of “hoe is je reis hierheen geweest”? Wellicht zullen migranten dan over hun proces vertellen. Wij kijken uit naar dit, hopelijk het eerste van vele, verhaal.